سامان حیدری گوران: برای کسانی که داستان پراکندگی انسان هوموساپینس را به سمت شرق اوراسیا دنبال می‌کنند مقاله‌ای در نشریه NATURE COMMUNICATIONS توسط عده‌ای از  باستان‌شناسان و انسان‌شناسان از مؤسسه‌های مختلف ازجمله گروه تحقیقی ماکس پلانک در شهر یینای آلمان و دانشگاه کوینزلند استرالیا منتشر شده است. از سال‌ها پیش دانشمندان متوجه شد بودند که در یک محدوده زمانی حدود ۷۷  تا ۶۹ هزار سال پیش در دریاچه توبا درسوماترای اندونزی، آتشفشانی بسیار قوی روی داده است و این رویداد تأثیرات مهمی علاوه بر اقلیم زمین بر جریان فرگشت انسانی و مهاجرت آنها به سمت شرق تأثیر داشته است. مقاله حاضر نیز در همین رابطه است و نویسندگان به مدارکی دست یافته‌اند که تا حدودی  فرضیۀ تأثیر ابرآتشفشان توبا را بر فرگشت انسان زیر سؤال می‌برد، چرا که در منطقه مرکزی هند، آنها به صنایع سنگی دست یافته‌اند با تاریخ تقریبی بین ۷۹  تا ۶۵ هزار سال پیش که ویژگی‌های صنایع سنگی افریقایی و عربستانی را از خود به نمایش می‌گذارند که حاکی از این است سازندگان بایستی همان انسان‌های هوموساپنیس افریقایی باشند. در مکان‌های کاوش‌شده مشخص شد که کماکان اسقرار انسانی در محدود زمانی فوران آتشفشان توبا نه‌تنها  وجود داشته بلکه  در محدوده زمانی که آتشفشان توبا فوران کرده است و استقرار تا دوره‌های دیگر (۴۸ هزار سال پیش) تداوم داشته و در نتیجه شاهد به‌اصطلاح باستان‌شناسان گسست استقراری نیستیم. نویسندگان مطرح می‌کنند که با توجه به اینکه ما مدارک مستدل از وجود انسان هوموساپینس در ۶۵ هزار سال پیش در استرالیا داریم، پس می‌بایست به نتایج تاریخ‌گذاری در این محوطه‌های تازه کشف‌شده در مرکز هند اعتماد داشته باشیم. 

Human occupation of northern India spans the Toba super-eruption ~74,000 years ago

Chris Clarkson , Clair Harris, Bo Li Christina M. Neudorf Richard G. Roberts , Christine Lane, Kasih Norman, Jagannath Pal, Sacha Jones, Ceri Shipton, Jinu Koshy M.C. Gupta, D.P. Mishra7, A.K. Dubey, Nicole Boivin & Michael Petraglia