عمران گاراژیان و کریم علیزاده با انتشار متنی در فضای همگانی جامعه باستان‌شناسی ایران از انحلال این جامعه خبر دادند. در این متن چنین آمده است:
همکاران گرامی و اعضای عزیز
با سلام و احترام،
حدود دوازده سال پیش، پاییز و زمستان ۱۳۸۸ و بهار ۱۳۸۹، در پی تصمیم‌های نابجایی که دولت وقت در رابطه با معاونت میراث فرهنگی و پژوهشگاه اتخاذ کرده بود و پس از چند ماه تبادل نظر، فکر و مشاوره با برخی از همکاران، جامعه باستان‌شناسی ایران را به عنوان نهادی تخصصی و حرفه‌ای مستقل از دولت و حاکمیت، تاسیس کردیم. از منظر ما از همان ابتدا جامعه، مختصات و مشخصات معینی داشت که پایه‌های نظری و اجرایی آن بودند که در زیر به آنها اشاره خواهیم کرد:
– فعالیت‌های جامعه بطور فراگیر، در چارچوب فعالیت مدنی و بصورت داوطلبانه و متعهدانه با مختصات جهان واقعی اما در دنیای مجازی، طراحی و تاسیس شد.
– زمینه فعالیت‌های جامعه، چنانکه از نام آن پیداست باستان‌شناسی با تمرکز بر باستان‌شناسی ایران بود اما در همان آغاز بحث و تبادل نظر شده بود که این نهاد باید بصورت چتری فراگیر باشد و باستان‌شناسی فراتر از ایران و همه رویکردهای مختلف باستان‌شناسی را نیز در بر گیرد.
– کلیت فعالیت‌ها بصورت دموکراتیک و براساس انتخاب اعضا طراحی شد و عضو کسی بود که حداقل بیش از چهار نیمسال در باستان‌شناسی تحصیل کرده باشد.
– بسته به شرایط و بافت سیاسی – اجتماعی جامعه ایران، ما جامعه باستان‌شناسی را بصورت نهادی مستقل و فراملی تاسیس کردیم. از همان ابتدا تبادل نظرهای بسیاری انجام گرفت مبنی بر اینکه این نهاد نباید در انحصار گروه – طیف و حتی رویکرد خاصی در درون باستان‌شناسی و درون ایران قرار بگیرد. با عنایت به فشارها و آسیب‌هایی که از همان سال‌ها آغاز شد، جامعه باستان‌شناسی ساختار اجرایی و اعضایی ساکن داخل و خارج از ایران نیز داشت تا در زمان فشار و بحران بر اعضای ساکن در داخل بتوانند استقلال آن را تامین کنند.
طی بیش از دوازده سال فعالیت، در ساختاری نسبتا منسجم از نظر اجرایی و متفرق از نظر رویکردهای نظری در باستان‌شناسی، اعضای بسیار مختلفی و در جایگاه‌های بسیار متفاوت، از همکاران گرامی و اعضای هیئت موسس گرفته تا مدیره‌های شش‌گانه و اعضای اجرایی و فراتر از همه اینها، اعضای جوان و پیر در نسل‌های مختلف به عنوان اعضای دائمی به جامعه پیوستند و بدنه آن را تشکیل و توسعه دادند. همچنین در طول این سال‌ها اعضای مختلفی بسته به شرایط و تفاوت نظرها از آن خارج شدند. در هر صورت جامعه باستان‌شناسی ایران تجربه جمعی و فعالیت گروهی در زمینه باستان‌شناسی ایران بود و امروزه دیگر خود میراث محسوب میشود. طی سال‌های اخیر و خصوصا باز هم بسته به شرایط سیاسی- اجتماعی در بافت جامعه ایران، پروژه جامعه باستان‌شناسی ایران بگونه‌ای پیش رفته که ما به عنوان موسسین آن، اطمینان نداریم که فعالیت مستقل و آزاد برای آن ممکن خواهد بود. همچنین عیان شده که جامعه باستان‌شناسی ایران تدریجا نه تنها خصوصیت چترگونه و فراگیر خود را از دست داده بلکه تبدیل به نهادی بیشتر متمرکز روی خوانشی خاص از باستان‌شناسی و کاربردهای آن برای جامعه ایران شده است. اکنون از آنجا که ارکان هویتی و اهداف تاسیس جامعه باستان‌شناسی به عنوان نهادی فراملی و فراملی‌گرایانه بطور کلی نادیده گرفته شده است و تدریجا این نهاد صرفا به فعالیت‌های اجرایی و رسانه‌ای در زمینه میراث فرهنگی و آثار باستانی می‌پردازد و همه اهداف علمی، حرفه‌ای و مدنی در آن به فراموشی سپرده شده است، ما موسسین انحلال آن را اعلام می‌کنیم.
روشن است که میراث جامعه باستان‌شناسی ایران مانند خود آن، در انحصار فرد و گروه خاصی نیست و همه اعضای محترم حتی اعضایی که رسما به آن نپیوسته یا پیوسته و سپس رسما از آن خارج شده‌اند، در آن سهیم هستند. همچون گذشته، با نگاهی نو به شرایط مسائل، نقد و ارزیابی این پروژه را پیشنهاد می‌کنیم و از آن استقبال می‌کنیم. امید است با تکیه بر تجربه جامعه باستان‌شناسی ایران، نهادهای مدنی و حرفه‌ای و علمی بیشتری تشکیل شوند و بتوانند تکثر و تنوعی که امروزه در جهان باستان‌شناسی و باستان‌شناسی ایران دیده میشود را نمایندگی کنند. روشن است که امروزه فعالیت در دنیای مجازی در مقایسه با زمان تاسیس جامعه نه تنها عمومیت بسیار فراگیرتری یافته و تنوع بسیار بیشتری دارند بلکه در نتیجه این توسعه فرهنگی- اجتماعی و فنآورانه، زمینه و زیرساخت تاسیس نهادهایی مشابه جامعه باستان‌شناسی ایران برای همه همکاران فراهم شده است. اکنون زمان توسعه و تنوع براساس ایده‌های مختلف است و امیدواریم این انحلال به اندازه آن تاسیس برای باستان‌شناسی ایران و جامعه فارسی‌زبان، منشاء خیر و فعالیت‌های هدفمند و مستقل گردد.
با تشکر و احترام
عمران گاراژیان و کریم علیزاده
ثبت دیدگاه