محمد باریکانی: نماینده دائم ایران در سازمان ملل از آمریکا خواست الواح هخامنشی باقیمانده در مؤسسه شرق‌شناسی شیکاگو را یکجا و در یک مرحله و البته بدون هیچ بهانه‌ای تحویل ایران دهد.
مجید تخت‌روانچی در نیویورک به صدا وسیما گفته است: حدود ۹۰سال پیش الواح هخامنشی برای مطالعه با قرار امانت ۳ساله به مؤسسه شرق‌شناسی شیکاگوی آمریکا رفته و از آن زمان تا امروز متأسفانه به‌صورت کامل بازگردانده نشده است.
به‌گفته نماینده دائم ایران در سازمان ملل، آمریکا هر بار به بهانه‌ای استرداد الواح هخامنشی متعلق به تاریخ و فرهنگ ملت ایران را به تعویق می‌اندازد؛ درحالی‌که خودشان قبول دارند این الواح به‌صورت امانت به آمریکا آمده است.
تخت‌روانچی خواسته ایران از آمریکا در ماجرای استرداد الواح هخامنشی را روشن خواند و گفت: امانت باید به‌صورت کامل، مرتب و سالم تحویل دولت ایران شود.

ماجرای کشف و انتقال الواح به آمریکا
به گزارش همشهری، ماجرای کشف الواح هخامنشی ایران که همگی اسناد مالی و اقتصادی هستند به سال ۱۳۱۶و زمانی بازمی‌گردد که گروه حفاری مشترک ایران و مؤسسه شرق‌شناسی دانشگاه شیکاگو در ادامه کاوش‌های باستان‌شناسی در باروی شمال‌شرق تخت‌جمشید بودند و توانستند بیش از ۳۰هزار گل‌نبشته هخامنشی به خط میخی را در ۲اتاق باستانی کشف کنند.
مؤسسه شرق‌شناسی شیکاگو اما علاقه‌مند به خواندن الواح و رمزگشایی از متون باستانی بود و سال ۱۳۱۶در توافق با دولت وقت ایران در دوران پهلوی اول، الواح هخامنشی را در پارافین قرار دادند و با ۲۵۳۵جعبه مقوایی با ذکر تعداد الواح روی جعبه‌ها از بندر بوشهر با کشتی به آمریکا منتقل کردند. همچنین تعداد زیادی از قطعات خرد شده از گل‌نبشته‌های هخامنشی را در ۳پیت حلبی ۲۰لیتری مخصوص نگهداری نفت گذاشته و همراه الواح به آمریکا فرستادند. این الواح را به این دلیل در پارافین گذاشته بودند که رطوبت دریا آسیبی به آنها نرساند.
کشتی حامل الواح هخامنشی، یک‌سال بعد در سال ۱۳۱۷ به آمریکا رسید. پارافین‌‌زدایی از آنها انجام شد و سپس در اختیار یک استاد سومرشناس یعنی ارنست هرتسفلد، باستان‌شناس و کاوشگر تخت‌جمشید و ۳دستیار جوان او به نام‌های هلک، کمرون و یک فرانسوی دیگر گذاشته شد تا رمزگشایی و خوانده شوند. این گروه با خط میخی آشنا بودند و با توجه به گل‌نبشته‌های به‌دست آمده از شوش، متوجه شدند زبان الواح عیلامی است. ابتدا تصور می‌کردند الواح متعلق به دوره خشایارشا است، اما در ادامه کار متوجه شدند تاریخ‌گذاری گل‌نبشته‌ها متعلق به سال کبیسه است و در نهایت دریافتند الواح هخامنشی متعلق به دوره حکومت داریوش بزرگ هخامنشی است که تاریخ‌گذاری در زمان او با سال کبیسه انجام می‌شد. بعدتر کتیبه دیگری یافت شد که در آن از داریوش نام برده شده بود. فعالیت گروه تا سال ۱۹۱۸که جنگ جهانی دوم آغاز شد، ادامه داشت و آنها ظرف مدت ۲سال ۱۵۰گل‌نبشته را رمزگشایی کرده و خواندند. با آغاز جنگ جهانی دوم گروه از هم پاشیده شد. هرتسفلد، استاد سومرشناس که آلمانی و هوادار هیتلر بود برای جنگ به آلمان بازگشت. هلک به سربازی اعزام شد. کمرون ماند و به خواندن الواح ادامه داد. از سرنوشت آن فرانسوی اما هیچ‌گاه خبری نشد. کمرون تنها مانده بود و توانست گل‌نبشته‌های خزانه تخت‌‌جمشید را رمزگشایی کند و نتیجه مطالعات خود را در سال ۱۹۴۸ منتشرکرد. هلک از خدمت سربازی بازگشت و به خواندن گل‌نبشته‌های تخت‌جمشید ادامه داد و سال ۱۹۶۵مجموعه دست‌نوشته‌های خود از خواندن ۲۰۸۷ کتیبه و گل‌نبشته را تحویل چاپخانه داد. او تا پیش از مرگ خود در اواخر سال ۱۹۸۰ میلادی توانست ۲۵۸۶کتیبه و گل‌نبشته تخت‌جمشید را بخواند و رمزگشایی کند:  اونتیجه مطالعات خود بر ۳۳کتیبه را هم در مجله فرانسوی دفی که کاوش‌های باستان‌شناسی ایران را پوشش می‌داد، منتشر کرد.
سال ۱۹۶۷اما یک جوان ایرانی به نام عبدالمجید ارفعی که حالا در اتاقی در فرهنگستان هنر ایران پشت یک میز می‌نشیند و همچنان مشغول خواندن و نوشتن درباره گل‌نبشته‌های تخت‌جمشید و انتشار نتایج آن است، شاگرد هلک شد و کنار او آموختن زبان عیلامی را آغاز کرد. خواندن گل‌نبشته‌ها توسط این دانشجوی ایرانی جوان در مؤسسه شرق‌شناسی شیکاگو تا سال ۱۹۷۴ ادامه یافت و او به ایران بازگشت و همچنان تا همین امروز مشغول خواندن و تحقیق بر الواح هخامنشی است.

بازگشت نخستین محموله و درخواست تحویل کامل
مؤسسه شرق‌شناسی شیکاگو نخستین محموله از الواح هخامنشی ایران را در قالب ۱۵۰لوح در دوران سفارت علاء در آمریکا و در فاصله سال‌های ۱۳۱۳ تا ۱۳۲۷ به ایران مسترد کرد. آن زمان تصور بر این بود که تمامی کتیبه‌ها به ایران بازگردانده شده است، اما عبدالمجید ارفعی توانست ثابت کند که الواح و کتیبه‌ها در ۵۰صندوق نگهداری می‌شده و تنها ۳صندوق آن به ایران بازگردانده شده است.
در فاصله سال‌های ۱۳۸۴تا ۱۳۸۵نیز ۳۰۰کتیبه تحویل ایران شد، اما این بازگشت آغاز یک رویداد حقوقی و زمانبر برای ایران بود. با ورود این محموله به ایران، ۲خانواده یهودی به ‌نام‌های رابین و ویلیامز با حضور در محاکم قضایی آمریکا ایران را متهم به‌دست داشتن در یک انفجار در سرزمین‌های اشغالی کردند و مدعی شدند چون ایران از حماس پشتیبانی می‌کند پس باید به‌دلیل کشته شدن وابستگان آنها در آن انفجار، اقدام به پرداخت غرامت کند. این دو خانواده از دادگاه‌های آمریکا خواسته بودند الواح هخامنشی ایران را که متعلق به تاریخ، فرهنگ و ملت ایران است و به امانت در اختیار مؤسسه شرق‌شناسی شیکاگو قرار داشت به حراج بگذارند تا ۷۳میلیون دلار از محل فروش الواح به‌عنوان غرامت نصیب‌شان شود.
در دادگاه اول دولت ایران وکیل معرفی نکرده بود و دادگاه آمریکایی در غیاب وکلای ایران رأی اول را به نفع آن دو خانواده صادر کرد؛ یعنی الواح هخامنشی ایران که نه متعلق به دولت ایران که متعلق به مردم ایران است، حراج شوند و غرامت آن دو خانواده یهودی از این محل پرداخت شود. پس از این رأی، ایران یک وکیل استخدام کرد تا از منافع ملت در ماجرای الواح هخامنشی دفاع کند. وکیل استخدامی اما به‌گفته عبدالمجید ارفعی، خواننده الواح هخامنشی نابلد بود و با دفاع بد موجب شد رأی دوم دادگاه هم به نفع ۲خانواده خواهان صادر شود.
این‌بار دولت ایران وکلا را تعویض کرد و ۲وکیل مجرب گرفت. در این مرحله بود که عبدالمجید ارفعی به‌عنوان شاهد با آگاه کردن وکلای ایران در آمریکا رأی دادگاه سوم را به نفع ایران تغییر داد.
خودش می‌گوید: «هفتم اسفندماه ۹۳به دادگاه رفتیم و ۲۸اسفند ۹۴دادگاه رأی خود را در شیکاگو به نفع ایران صادر کرد. اما این‌بار نیز خواهان‌ها درخواست استیناف مجدد دادند و پرونده به دادگاه فدرال رفت و در اختیار ۳قاضی قرار گرفت تا نظر خود را در مورد رأی قاضی دادگاه چهارم در پرونده الواح هخامنشی اعلام کنند. بدین‌ترتیب الواح هخامنشی به توقیف دادگاه فدرال آمریکا در اختیار مؤسسه شرق‌شناسی شیکاگو ماند تا تکلیف پرونده مشخص شود.» ۲خانواده یهودی بابت دریافت غرامت مرگ اعضای خانواده‌شان در انفجار سرزمین‌های اشغالی معتقد بودند الواح هخامنشی جنبه تجاری دارد و باید به‌عنوان اموال ایران در آمریکا به حراج گذاشته شود و از محل فروش آنها ۷۲٫۵میلیون دلار غرامت دریافت کنند. اما عبدالمجید ارفعی تنها شاهد ایرانی پرونده حراج الواح هخامنشی بود که در ۲رأی به نفع ایران در دادگاه فدرال آمریکا در ایالت شیکاگو شهادت داد و اثبات کرد الواح هخامنشی نه اموال دولت ایران که متعلق به ملت ایران است و هیچ جنبه تجاری ندارد. در نهایت دادگاه عالی آمریکا نیز پرونده را به نفع ایران بست و قرار شد تمامی الواح هخامنشی به ایران مسترد شود. ایران اما با تحریم‌های یکجانبه آمریکا مواجه شد و بازگرداندن الواح هخامنشی به کشور با مشکل مجوز اوفک در وزارت دارایی آمریکا مواجه شد. بدین‌ترتیب یک‌سال طول کشید تا رأی دادگاه عالی آمریکا درخصوص بازگرداندن الواح هخامنشی به ایران البته با تلاش مؤسسه شرق‌شناسی شیکاگو اجرایی شود. سال ۱۳۹۸اما چهارمین محموله از الواح هخامنشی ایران به همراه مسئولان مؤسسه شرق‌شناسی شیکاگو شامل ۱۷۸۳لوح هخامنشی به ایران بازگشت. حالا مجید تخت‌روانچی، نماینده ایران در سازمان ملل از آمریکا خواسته است باقیمانده الواح هخامنشی متعلق به ملت ایران در مؤسسه شرق‌شناسی شیکاگو این‌بار به‌صورت یکجا و نه زمانبر و مقطعی به ایران بازگردانده شود.‌او گفته است که پیام ایران به آمریکا در ماجرای الواح هخامنشی «روشن» است و «امانت باید به‌صورت کامل، مرتب و سالم تحویل دولت ایران شود.»