پدیدآور: جمعی از نویسندگان به کوشش احمد محیط طباطبایی و شاهین آریامنش ناشر: پژوهشگاه میراث فرهنگی و گردشگری، انتشارات آریارمنا و گروه پژوهشی باستان کاوی تیسافرن تاریخ چاپ: ۱۳۹۸مکان چاپ: تهران شمارگان: ۵۰۰ شابک: ۰۵۲ـ۸۹۷۷ـ۶۰۰ـ۹۷۸ تعداد صفحات: ۵۸۰+۲۴۶
دکتر فیروز باقرزاده از باستان‌شناسان و مدیران پیش‌کسوتی است که عمری را در راه شناسایی ایران و مدیریت دستگاه باستان‌شناسی ایران صرف کرده است. او که در سال ۱۳۰۹ در تهران به دنیا آمده بود، در سال ۱۳۴۴ در رشتۀ ادبیات و زبان انگلیسی فارغ التحصیل شد و در سال ۱۳۳۵ در اداره کل هنرهای زیبایی کشور استخدام شد. باقرزاده سپس در سال ۱۹۵۹ میلادی به آمریکا رفت و در دانشگاه ایلینوی در رشتۀ تاریخ هنر جهان تحصیل کرد و مدرک کارشناسی ارشد خود را دریافت کرد. وی سپس در پاریس به تحصیل در رشتۀ باستان‌شناسی و تاریخ هنر ایران در مقطع دکتری پرداخت و با تجربه‌اندوزی در زمینۀ هنر ایران به ایران بازگشت و مرکز باستان‌شناسی ایران را پایه گذاشت که این مرکز طی مدیریت او خدمات شایانی برای باستان‌شناسی ایران انجام داد.
پایه‌گذاری مرکز باستان‌شناسی در ساختاری مشخص در سال ۱۳۵۱ از کارهای مهم دکتر فیروز باقرزاده است که می‌توان گفت سازمان میراث فرهنگی در سال‌های پس از انقلاب اسلامی بر اساس همان طرح جدید دکتر باقرزاده ادامه پیدا کرد. جلوگیری از خروج آثار باستانی از ایران، شکل‌دهی مناسب بررسی‌ها و کاوش‌های باستان‌شناسی، جوان‌گرایی و برگزاری همایش‌های سالانۀ باستان‌شناسی ایران، توسعۀ موزۀ ایران باستان از اقدامات مهم و بزرگ و ماندگار دکتر باقرزاده است که اعتلای ایران و میراث فرهنگی ایران را در پی داشته است.
این جشن‌نامه شامل مقاله‌هایی به فارسی و انگلیسی است که برای مراسم نکوداشت دکتر فیروز باقرزاده که روز ۱۱ تیرماه ۱۳۹۸ به همت پژوهشگاه میراث فرهنگی در موزه ملی ایران و با حضور جمعی از مدیران، اساتید، پیشکسوتان و دوستداران میراث فرهنگی و باستان‌شناسی برگزار شد، توسط دوستان، شاگردان و علاقمندان به ایشان ارائه شده است.
در چکیدۀ مقالۀ «نویسندۀ واقعی بحر الجواهر فی علم الدفاتر کیست؟» به قلم عمادالدین شیخ‌الحکمایی آمده است: «کتاب بحر الجواهر فی علم الدفاتر را می‌توان معروف‌ترین تألیف در حوزۀ علم حساب و سیاق و دفترداری دانست. این کتاب از نخستین چاپش در سال ۱۲۷۱ قمری تا پایان دورۀ رواج سیاق‌نویسی در ایران، نوزده بار به چاپ سنگی رسیده و پرتیراژترین کتاب در نوع خود بوده است. افزون بر نسخه‌های چاپی، حدود چهل نسخۀ خطی از این کتاب در کتابخانه‌های ایران و جهان موجود است. این همه، نشان از اهمیت و مقبولیت بحر الجواهر در موضوع خود دارد. وجود شباهت بسیار ساختار و متن این کتاب با تألیف دیگری از همین دوره به نام «لوامع الاشراق فی الحساب و السیاق» اثر محمدامین خویی، پرسشی اساسی دربارۀ نویسندۀ واقعی کتاب طرح می‌کند. در این مقاله برآنیم تا با معرفی و تطبیق هر دو متن، بررسی نسخه‌های موجود از هر دو کتاب، و همچنین بازشناسی شخصیت نویسندگان، بتوانیم به پاسخ این پرسش نزدیک شویم که کدام یک از این کتاب، اصیل و کدام جعلی است، و فضل تقدم در تألیف از آن کیست؟ بنابراین در ابتدا به معرفی کتاب و آشنایی با هر دو مؤلف پرداخته و سپس به داوری میان هر دو اثر می‌نشینیم». (ص ۵۶۱)
فهرست مطالب کتاب:
سخن ناشر
پیشگفتار / سیداحمد محیط طباطبایی
مقدمه / سیدمحمد بهشتی
فرّ فیروز / شاهین آریامنش
به یاد فیروز باقرزاده / فرامرز نجد سمیعی
به یاد فیروز باقرزاده / جعفر مهرکیان
به یاد فیروز باقرزاده / میرعابدین کابلی
زندگی و زمانۀ دکتر فیروز باقرزاده به روایت تصویر
* مقاله‌های فارسی
دورۀ نوسنگی در دامنه‌های غربی کوهستان زاگرس: یافته‌هایی از اوایل دورۀ هلوسن در سرپل ذهاب، غرب ایران / سجاد علی‌بیگی و عبدالجبار سلیمیان
سفال‌گونۀ امیر در شهر سوخته / سیدمنصور سیدسجادی
پیکرک‌های ترکیبی بلخی / فرشید ایروانی قدیم، حامد طهماسبی زاوه
الگوهای مقابر صخره‌ای دستکند اورارتویی در ایران / مریم دارا
نگاهی به مهرها و نگین‌های شاهان ایرانی / یعقوب محمدی‌فر، امیر خان‌مرادی، مصطفی اختصاصی و اعظم شهیدی
جامه‌دار داریوش در کاخ تچر / حامد مولایی کردشولی
دژ قلعه گچی ایزدخواست / اکبر عزیزی
طرح یک سؤال؛ آیا تپه میل آتشکدۀ ری است؟ بررسی گاه‌نگاری و کاربری بنای موسوم به «تپه میل» دشت ری / علی هژبری
بررسی و مطالعۀ باستان‌شناختی چهارتاقی قاضی خان علیا در سیروان ایلام / محسن سعادتی
بررسی جریان‌های مؤثر در خلق نقوش گچبری‌های شهر تاریخی سیمره / یونس یوسف‌وند و فرشاد میری
مازیارهَند یا خندق مازیار؛ طویل‌ترین خندق دفاعی ایران / محمد فلاح کیاپی
نتایج فصل اول کاوش در دخمۀ ترک‌آباد اردکان یزد / مهدی رهبر
تولید و تجارت شیشه در جهان اسلام؛ نجوای دلنشین النگوها در سفری تاریخی / آرمان شیشه‌گر
قلعه، مسجد و حسینیۀ گوهران بَشکرد / سمیه پودات
کتیبه‌نگاری و تزیینات برج مقبره پیر علمدار دامغان / محمدرضا ریاضی، شبنم نعیمی
پژوهشی دربارۀ حمام اتحادیه ارومیه / بهروز خان‌محمدی، علی صدرانی
قوم باستان‌شناختی نمک در استان ایلام، زاگرس مرکزی / علی نوراللهی
قلعه والی ایلام / آرش لشکری
بررسی روند ثبت آثار در فهرست آثار ملی غیرمنقول / حسن مرادی، فهیمه عرب نصرآبادی
نویسندۀ واقعی بحرالجواهر فی علم الدفاتر کیست؟ / عمادالدین شیخ الحکمایی
* مقاله‌های انگلیسی
ردیابی «انقلاب نوسنگی» در ایران / پِدِر مورتنسن
رویکردهای ریزلایه‌نگاری به تاریخ استقرار: تجزیه و تحلیل‌های میدانی و آزمایشگاهی در محوطۀ نوسنگی جانی، غرب ایران / وندی متیو، یعقوب محمدی‌فر، راجر متیو، عباس مترجم
چشم‌انداز نوآوری در ایران پیش از تاریخ / جودیت تو‌مالسکی
تفسیر پیشاعیلامی ایران: تأثیر فکری دکتر باقرزاده به عنوان رئیس مرکز باستان‌شناسی ایران / جان آلدن
جایگزین‌های کوچ‌نشینی و استقرارهای ایرانی فلات / برونو جنیتو
فارس شرقی منطقۀ اندک‌بررسی‌شده از پتانسیل بزرگ باستان‌شناختی / رمی بوشارلا
فارس مرکزی از پس از اسکندر: تداوم یا تغییر؟ / پیر فرانچسکو کالیری
جنگ‌افزارهای اشکانی / مارک ژان اولبریخت
تضرع به درگاه الهی برای حمایت: شمایل‌نگاری عبارت قرآنی فَسَیَکفیکَهُمُ الله / شیلا بلر
عشق شهسوارانه، سبک ایرانی / رابرت هیلن براند
ثبت دیدگاه