کاوش‌های باستان‌شناسی در محوطۀ ویرانشهر، استان خراسان شمالی به دنبال انعقاد تفاهم‌نامۀ همکاری مابین پژوهشگاه میراث‌فرهنگی و گردشگری و موزۀ لوور پاریس به سرپرستی میثم لباف خانیکی و روکو رانته از سال ۱۳۹۸ آغاز و طی پنج فصل مطالعات و کاوش‌های باستان‌شناسی نتایج قابل توجهی دربارۀ آثار معماری این محوطه حاصل شده است.
میثم لباف خانیکی ۳۱ تیر ۱۴۰۲ با اعلام این خبر گفت: محوطۀ تاریخی ویرانشهر که در ۳ کیلومتری غرب شهر تیتکانلو و در جنوب شرق استان خراسان شمالی قرار گرفته است برای اولین بار در سال ۱۳۵۵ و در جریان بررسی باستان‌شناسی درۀ اترک به سرپرستی ربرتا ونکو ریچاردی از دانشگاه تورین ایتالیا شناسایی و معرفی شد.
او افزود: محوطۀ ویرانشهر به وسعت ۱۴ هکتار با دیواری دفاعی محصور می‌شده و در گوشۀ شمالی آن بخش محصور دیگری قرار داشته که احتمالاً به عنوان ارگ، مقر حاکمان این سکونتگاه را تشکیل می‌داده است.
این باستان‌شناس تصریح‌کرد: بر اساس بررسی بقایای معماری و شواهد سطحی، برج‌هایی به فواصل متوالی در طول دیوار تعبیه شده بود و سازه‌های معماری خرد و کلان در داخل محوطه برپا بوده‌اند که امروزه به صورت تپه ماهورهای نامنظم در پهنۀ محوطه قابل مشاهده هستند.
سرپرت هیئت باستان‌شناسی اظهارکرد: در حالیکه گمانه‌زنی سال‌های گذشته به شناسایی دقیق ساختار دروازه منجر شد، کاوش سال جاری به شناخت بنای مدفون در تپه‌ای اختصاص یافت که زمانی با دیوارهایی خشتی به پهنای ۳ متر در ناحیۀ جنوبی این محوطه بر پا بوده است.
لباف خانیکی گفت: کاوش‌های فصل پنجم نشان داد که بقایای معماری موجود در تپۀ ویرانشهر متشکل از بنایی با یک ایوان عریض به پهنای ۱۲ متر و فضای راست گوشۀ وسیعی در پشت آن است که توسط یک دالان در بر گرفته می‌شود.
او خاطرنشان کرد: این پلان که الگوی مشخصی را در معماری دورۀ سلوکی و اشکانی، از خوارزم و ماوراالنهر تا فلات ایران و بین النهرین نشان می‌دهد، پیش از این در مجموعه‌های معماری با کاربری مذهبی یا اشرافی شناسایی شده است.
این باستان‌شناس افزود: علاوه بر پلان شاخص بنای نویافته در ویرانشهر، مصالح و شیوۀ معماری و نیز ویژگی‌های قطعه سفال‌های یافت شده، حاکی از آن است که محوطۀ ویرانشهر احتمالاً در دورۀ اشکانی تأسیس شده و تا اواسط دورۀ ساسانی مسکون بوده است.
سرپرست هیئت باستان‌شناسی اظهارکرد: همزمان با کاوش باستان‌شناسی، با حمایت اداره کل میراث‌فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی استان خراسان شمالی، عملیات مرمت و خواناسازی دروازۀ غربی محوطۀ ویرانشهر آغاز شده و گام‌های اولیه برای تبدیل این محوطۀ مهم به یک سایت-موزه برداشته شده است.
لباف خانیکی در پایان گفت: انتظار می‌رود با ادامۀ مطالعات باستان‌شناسی طی سال‌های آتی بنای مدفون در تپۀ ویرانشهر به طور کامل شناسایی و خاکبرداری شده و برای بازدید پژوهشگران و عموم گردشگران مهیا شود.
ثبت دیدگاه