آیین سدره‌پوشی زرتشتیان، مهارت کُشتی‌بافی زرتشتیان، پوشش بانوان زرتشتی، در واپسین نشست شورای ملی ثبت میراث‌ فرهنگی ناملموس ایران، به‌عنوان میراث‌فرهنگی ناملموس ثبت ملی شد.

میراث فرهنگی ناملموس به تولیدات و فرایندهای فرهنگی گفته می‌شود که در پی گذشت زمان از نسل‌های پیشین باقی مانده‌اند. بخشی از دارایی‌های فرهنگی، محصولاتی ملموس مانند ساختمان‌ها یا کارهای هنری هستند. با این حال بخش‌های زیادی از فرهنگ به‌ شکل ناملموس است؛ مانند ترانه، موسیقی، رقص، درام، توانمندی، آشپزی، هنر صنایع دستی و جشنواره‌های گوناگون. اینها شکل‌هایی از فرهنگ به‌شمار می‌روند که که قابل ثبت و ضبط هستند ولی ملموس نبوده و قابلیت ذخیره در محل فیزیکی مانند موزه را ندارند ولی از طریق ابزارها و وسایلی که در آن‌ها به‌کار رفته‌اند قابل تجربه‌کردن هستند. این وسایل فرهنگی توسط سازمان ملل متحد گنجینه‌های بشری نامیده شده‌است.

آئین سدره‌پوشی زرتشتیان، مهارت کُشتی‌بافی زرتشتیان، پوشش بانوان زرتشتی، در واپسین نشست شورای ملی ثبت میراث‌ فرهنگی ناملموس ایران، به‌ عنوان میراث‌فرهنگی ناملموس ثبت ملی شد. مهارت کشتی‌بافی، پوشش بانوان زرتشتی، آیین سدره‌پوشی، از آثار پیشنهادی در شورای ملی ثبت میراث‌ فرهنگی ناملموس ایران بود که با ثبت ملی این میراث فرهنگی موافقت شد.

به گزارش وزارت میراث فرهنگی مصطفی پورعلی، مدیرکل دفتر ثبت آثار در نشست شورای ملی ثبت میراث‌فرهنگی ناملموس عنوان کرد: از مجموع ۵۵ اثر پیشنهادی از استان‌های ایلام، قم، لرستان، یزد و گیلان، ۴۸ اثر ثبت ملی شد. مهارت کشتی‌بافی زرتشتیان، پوشش زنان زرتشتی، آیین سدره‌پوشی زرتشتیان، در میان آثار  استان یزد، به‌عنوان میراث‌فرهنگی ناملموس به ثبت ملی رسید.

مصطفی فاطمی مدیرکل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی استان یزد نیز به خبرنگار ایرنا درباره ثبت ملی آئین سدره پوشی و پوشش بانوان زرتشتی گفت: برای نخستین بار از شهرداری کمک گرفته  و این آئین‌های زرتشتی ثبت ملی شد.

آیین سِدره‌پوشی جشنی است که خانواده‌های زرتشتی برای فرزندان خود هنگام رسیدن به سن هوشیاری و مسئولیت‌پذیری برگزار می‌کنند. هر دختر و پسر در خانواده‌ زرتشتی، هنگامی که آموزش‌های پیامبرش را درک ‌کند برای او جشن سدره‌پوشی برپا می‌شود. او آیین نیاکان خود را می‌پذیرد و پیمان می‌بندد سفارش‌های آیین راستی را در زندگی به کار گیرد. نوجوان زرتشتی با سدره‌پوش شدن، آیین نیاکان خود را می‌پذیرد و با پیروی از راستی به آن پایبند می‌شود.

در برگزاری آیین سدره‌پوشی سفره‌ای سفید گسترده می‌شود و روی آن گلدان گل و سرو، شمع یا چراغ روشن، آتشدان، لرک (آجیل آمیخته از چند میوه‌ی خشک)، میوه، نقل و شیرینی، قند سبز و بشقابی که مخلوط دانه‌ برنج و برگ سبز آویشن در آن ریخته شده و کشتی روی آن گذاشته ‌است را برسفره می‌چینند.

در این آیین، نخست با نشان دادن آیینه و گلاب به مهمانان به آنان خوش‌آمد می‌گویند، سپس با شربت و شیرینی پذیرایی می‌شوند. نوجوان در حالی که سر و تن خود را شسته است، سِدره و لباس سراپا سفید بر تن و پوشش سفید بر سر دارد، با همراهی موبد در کنار سفره‌ سدره‌پوشی در برابر روشنایی می‌نشیند. با آوای اوستاخوانی موبد، کُشتی به گونه‌ای ویژه  روی سدره بسته می‌شود. همچنین نوجوان با خواندن بخشی از اوستا به پایبندی خود به آیین یکتاپرستی گواهی می‌دهد.

سِدره پیراهنی سفید و گشاد از جنس پنبه است، آستین‌های کوتاه و بدون یقه دارد که آن را زیر لباس، تن می‌کنند تا همواره پاکی و فروتنی را به یاد داشته باشند. جامه‌ای ساده که در فرهنگ زرتشتی نشان سادگی و پاکی به شمار می‌رود.
کُشتی، بندی سفید رنگ از جنس پشم گوسفند است. آن را سه دور روی سدره بر کمر می‌بندند. بستن کُشتی بر کمر نشانِ کمربستن در راه گسترش راستی و پیکار با کژاندیشی است. صنایع‌دستی زرتشتیان به ویژه بافت کُشتی با دیرینگی نزدیک به چهار هزار سال، روزها و سده‌های بسیاری را گذرانده است.

زرتشتیان پوششی سنتی دارند که به رنگ‌های روشن است ولی در پوشش سر آنان بیگمان فرهنگ‌های غالب بی‌تاثیر نبوده است. چگونگی و دستور ویژه‌ای برای موی سر زن و مرد از نظر دینی وجود ندارد بلکه سفارش به پاکی تن و بهداشت روان را باید زرتشتیان نسبت به جای زندگی خود دریابند و از روی آزادی، آنچه را شایسته جایگاه آنهاست برگزینند. در بیشتر پوشش‌ها دیده می‌شود رنگ تیره و سیاه در آنها نیست چون رنگ تیره سوگ و غم افزا به شمار می‌رود و جلوه‌ شادمانی را در آنان کاهش می‌داده است. لباس زن و مرد، به ویژه بانوان به شکلی دوخته می‌شده که هر دو کنار یکدیگر کارهای روزانه را انجام می‌داده و دست و پای زن و مرد برای نگهداری پوشش آنان درگیر پوشش نبوده است.

پورعلی به خبرنگار ایرنا گفت: ثبت، اولین گام در جهت حفاظت و حراست از میراث فرهنگی و  طبیعی است، فارغ از پشتوانه های قانونی که به موجب ثبت آثار فراهم شود این، اقدام برای ثبت خود و اطلاع رسانی و اعلام عمومی آن اقدام حفاظتی و حراستی است. ثبت ضمن مستند کردن مشخصات و ویژگی های اثر زمینه ای را فراهم می کند که در طرح های حفاظت، حراست و پاسداری،  اقدامات در چهارچوب اصالت ها و ارزش های اثر صورت می گیرد.
وی افزود: در حوزه میراث فرهنگی ناملموس  تجارب نشان می دهد بعضا صرف خود ثبت ملی، حتی، موجب پاسداری  بیشتر و توجه جدی به حراست عنصر فرهنگی ناملموس می شود.