در دومین فصل کاوش آتشکده ویگل شهرستان آران و بیدگل، یکی از بزرگ‌ترین محوطه‌های باستانی استان اصفهان داده‌های مهمی در زمینه معماری مذهبی دوره ساسانی همراه با تعدادی کتیبه به‌دست آمد.
به گزارش ایران ورجاوند به نقل از روابط‌عمومی پژوهشگاه میراث‌فرهنگی و گردشگری، محسن جاوری ۸ اسفند ۱۴۰۱ در پنجمین نشست تخصصی بیستمین گردهمایی باستان‌شناسی ایران در تشریح فصل دوم کاوش آتشکده ویگل گفت: محوطه باستانی ویگل در ۱۰ کیلومتری شمال‌شرقی شهرستان آران و بیدگل قرار دارد و با مساحتی حدود ۴۵۰ هکتار یکی از بزرگ‌ترین محوطه‌های باستانی استان اصفهان به شمار می‌رود.
این باستان‌شناس افزود: اگرچه این محوطه از نظر باستان‌شناختی جایگاه ویژه‌ای دارد، اما تنها منبعی که در آن به نام ویگل اشاره شده ، در دیوان سید ابوالرضا راوندی قاسانی، شاعر شیعی مسلک قرن پنجم قمری است، وی در قصیده‌ای در دیوان خود، خبر از حمله ملک سلجوق‌بن‌محمد خوارزمشاه به کاشان و آبادی‌های اطرافش می‌دهد و در این خلال به نام دو آبادی به اسم‌های ویگل و هراسکان اشاره می‌کند.
او با بیان‌اینکه مهم‌ترین آثار معماری محوطه ویگل، دو ساختار شهری مجزا به مرکزیت دو قلعه خشتی در غرب و شرق محوطه است تصریح‌کرد: مهم‌ترین یافته‌های باستان‌شناختی این محوطه، حجم قابل‌توجهی از قطعات سفال است که به‌صورت پراکنده و گاه متراکم در سطح محوطه دیده می‌شوند.
این باستان‌شناس گفت: مطالعاتی که تاکنون صورت‌گرفته نشان از آن دارد که این محوطه از دوره ساسانی تا پایان دوره سلجوقی، یعنی اواخر قرن ششم قمری مسکون بوده است.
جاوری افزود: مهم‌ترین یافته‌های این فصل از کاوش در دالان شمال‌شرقی به‌دست آمد، در امتداد شرقی سکوی T شکل درست در دهانه ورودی به دالان یک سکوی بزرگ ساخته‌شده که روکشی از گچ دارد، در دو سوی این دهانه، هر طرف دو صندلی گچی ساخته‌شده و ۵ میز گچی که یکی از آن‌ها سالم و کامل بود قرار دارد و چهار میز دیگر فقط شامل بخش پایه زیرین آن‌هاست.
او اظهار کرد: این دهانه به‌طور کامل با استفاده از خشت و سپس چینه و بقایای دو صندلی و بلوک‌های مربع شکل و حجیم گچی به‌طور عمد پُر شده است و به نظر می‌رسد این بخش از آتشکده قبل از متروک کردن این بنا به‌عنوان یک اقدام حفاظتی برای حفظ و صیانت از این داده‌ها به انجام رسیده است.
فصل نهم کاوش‌های باستان‌شناسی محوطه تاریخی ریوی دشت سملقان خراسان شمالی
در ادامه نشست، فصل نهم کاوش‌های باستان‌شناسی محوطه تاریخی ریوی دشت سملقان خراسان شمالی مقاله مشترک محمدجواد جعفری و یودیت تومالسکی توسط جعفری ارائه شد.
او با بیان‌اینکه از سال ۱۳۹۱ تاکنون۹ فصل فعالیت‌های مختلف پژوهشی در ریوی به انجام رسیده است به تشریح فعالیت‌های صورت گرفته در این کاوش‌ها پرداخت و گفت: فصل نهم پژوهش‌های باستان‌شناسی ریوی نیز در سایه محدودیت‌های بهداشتی ویروس کرونا و بدون حضور همکاران آلمانی، به انجام رسید.
این باستان‌شناس با بیان‌اینکه شناخت شواهد گستره محوطه در دوران مختلف تاریخی و ویژگی‌های باستان‌شناسی آن‌ها هدف دو سال اخیر پژوهش‌های اخیر ریوی بود تصریح‌کرد: دستاورد کاوش سال‌های گذشته در ترانشه‌های J.17-2 و I.18 آشکار شدن بقایای معماری دو دژ در تپه ریوی A بود.
فصل سوم کاوش باستان‌شناسی محوطه ویرانشهر شهرستان فاروج، خراسان شمالی
فصل سوم کاوش باستان‌شناسی محوطه ویرانشهر شهرستان فاروج، خراسان شمالی کار مشترک میثم لباف خانیکی و روکو رانته توسط خانیکی در ادامه این نشست ارائه شد.
او گفت: دره اترک در حد فاصل کوه‌های هزار مسجد ـ کپه داغ و بینالود ـ آلاداغ یکی از مهم‌ترین گذرگاه‌های تاریخی خراسان به شمار می‌رود که از دیرباز امکان ارتباط جوامع ساکن در نواحی مرکزی آسیا را با بخش‌های شمالی و مرکزی فلات ایران فراهم می‌ساخته است.
کاوش باستان‌شناسی فصل سوم محوطه تاریخی ویرانشهر به‌منظور شناخت دقیق‌تر دو مجموعه معماری صورت گرفت که بخش‌هایی از آن‌ها طی فصل گذشته در تپه جنوبی و نیز در محل دروازه غربی محوطه شناسایی شده بودند.
او افزود: یافته‌های کارگاه Tr. 03 نشان داد که سازه عظیم خشتی به‌صورت راست‌گوشه بر گرد بخش مرکزی این مجموعه ساخته شده و با سازه‌های مکشوفه در فصل گذشته دارای ارتباط ارگانیک است و هم‌راستایی دیوارهایی که در این کارگاه شناسایی شد با راستای کلی حصار پیرامونی محوطه ویرانشهر نشان می‌دهد که مجموعه معماری مدفون در تپه جنوبی، به‌احتمال زیاد هم‌زمان با حصار احداث شده و در نتیجه مربوط به مراحل اولیه‌ی استقرار در محوطه‌ی ویرانشهر است.
به گفته این باستان‌شناس، در نتیجه کاوش فصل سوم، همچنین آشکار شد که مجموعه معماری تپه جنوبی در اثر زلزله‌ای مهیب تخریب شده و فضاهای داخلی در اثر فروریختن سقف و بخش‌های فوقانی سازه‌های معماری پر شده است.
فصل یازدهم کاوش‌های باستان‌شناسی مشترک ایرانی ـ ایتالیائی در تَل آجری پارسه فارس
فصل یازدهم کاوش‌های باستان‌شناسی مشترک ایرانی ـ ایتالیائی در تَل آجری پارسه فارس مقاله مشترک علیرضا عسکری چاوردی و پی‌یر فرانچسکو کالیری نیز توسط چاوردی ارائه شد.
او با بیان‌اینکه برنامه فصل یازدهم کاوش در محوطه تل آجری به مدت ۲ ماه با حضور هیئت مشترک ایرانی ـ ایتالیائی انجام شد، افزود: بر اساس اطلاعات جامعی که تا به امروز از کاوش محوطه تل آجری به‌دست آمده است، می‌توان گفت بنای تاریخی تل آجری دارای پلان مستطیل‌شکل و در ابعاد ۰۷/۳۹ متر (شمال‌غربی ـ جنوب‌شرقی) در ۲۹٫۵ متر (بین غرب و شمال‌غربی ـ بین شرق و جنوب‌شرقی) با یک تغییر ۲۰ درجه به سمت شمال از محور شرقی ـ غربی است.
عسکری چاوردی تصریح‌کرد: دورتادور آن دیواری با ضخامت قابل‌توجه شکل گرفته که یک اتاق درونی نسبتاً محدود به شکل کشیده را در بر می‌گیرد که از امتداد دو راهرو در دو سوی عرضی شمال‌غربی و جنوب‌شرقی قابل‌دسترسی بوده است.
این باستان‌شناس افزود: در این فصل برج‌های دروازه جنوب‌شرقی، بخشی از راهروی جنوب‌شرقی و شمال‌غربی بنا و امتداد ضلع غربی بنا کاوش و نمایان شد.
ثبت دیدگاه