محمود فاضلی بیرجندی: جهان نامه کتاب کوچکی است در جغرافیای عالم، از سده هفتم. در میان منابع جغرافیایی و استنادهایی که به این دسته منابع شده نام این کتابچه دیده نشده. کتابی است که دنیا را به اختصار معرفی کرده است: از خشکی و دریا و رود تا معادن و بیابانها و کوهها. بخشهایی به ذکر خاصیت بعضی از مواضع و بعضی از عجایب دنیا اختصاص دارد. فصلی هم دارد که در آن از قومهایی سخن رانده که نقل مکان کرده اند.
تامل بیشتر در این فصل شاید که به کار ما امروزیان بیاید. گمانم در امروزیان کمتر سری توان یافت که خیال نقل مکان در آن نباشد.
مولف دانشمند این کتاب، .
محمدابننجیب بکران هم نامی است کم شناخته در عالم کتاب. او گویا خراسانی بوده، از توس. . کتاب را نادره مردی چون دکتر محمدامین ریاحی تصحیح کرده اند. ایشان که خود در برهه کوتاهی همراه واقع امور شدند و از عوالم کتاب و کتابخانه دوری گزیدند. به همت هم ایشان چند فهرست پر ارج پیوست کتاب شده که فرهنگی است از واژگان فارسی قدیم.

من این کتاب را دور کردم. هم برای مرور عالم قدیم. هم به خاطر واژگانش تا آن را بلکه در بقیه کارهایی که می کنم به کار بندم.

جهان نامه مجالی است برای گشتن به دور جهان، در روزگاری که جغرافیای جهان به کلی دیگر شده. علم جغرافیا با ابزارهای نوینی که پدید آمده از میان آدمیان رخت بربسته است. بعید نیست اگر کسی تا خانه اش هم نتواند بدون همین ابزارهای نوین راه برد!