محمد قاضی‌زاده: استاد گدامحمد هروی، از معروفترین نوازندگان دوتار در افغانستان، شب گذشته در اثر سکته قلبی در ۸۷ سالگی در زادگاهش هرات درگذشت.
آریا رئوفیان، رئیس اطلاعات و فرهنگ هرات با تایید مرگ آقای هروی گفت استاد گدا محمد “از جمله معدود دوتارنوازان موسیقی محلی کشور است که بیش از ۵۰ سال فعالیت پربار را در کارنامه دارد.”
به گفته رئیس اطلاعات و فرهنگ هرات او “معرف دوتار هراتی” به دنیا بود.
او می‌گوید: “نام دو تار هرات با استاد گدا محمد گره خورده است. کسی که در سده اخیر دوتار هرات را که یکی از جمله غنایم و از جمله ارزشهای مهم فرهنگی و از جمله ارزشهای مهم ما در موسیقی محلی کشور است در واقع به گوش جهانیان آشنا ساخت و نگذاشت که موسیقی خراسانی کمرنگ و به فراموشی سپرده شود.”
او در چندین جشنواره بین المللی در اروپا و آمریکا دوتار نواخت و بسیار مورد ستایش قرار گرفت.
اتحادیه هنرمندان موسیقی هرات از استاد گدامحمد هروی به عنوان آخرین چهره شاخص موسیقی فولکلور(محلی) هرات نام برده است.
نعمت الله هاشمی، رییس این اتحادیه گفت: “استاد گدامحمد هروی یکی از اساتید بی‌بدیل ولایت هرات بود. او بیشتر از شش دهه در عرصه موسیقی فولکور مخصوصا دوتار زحمت زیاد کشید و شاگردانی زیادی دارد که حالا حضور دارند.”
استاد گدامحمد هروی شاگرد استاد کریم هروی معروف به پدر دوتار هراتی بود.
آقای هاشمی، رئیس اتحادیه هنرمندان موسیقی هرات گفت: “نام دوتار هرات با نام این دو استاد [استاد کریم هروی و استاد گدا محمد هروی] گره خورده است”.
استاد گدا محمد از دوتار نوازان پرکار هم بود. او در آهنگهای فراوان محلی در کنار آوازخوانان مطرح هرات حضور داشته است.
حبیب الله حبیبی مسئول اداره رادیو تلویزیون ملی در هرات گفت: “در آرشیف بالاتر از صد پارچه آهنگ داریم که استاد در آن دو تار نواخته اند. چندین تک نوازی هم ضبط کرده ایم. به نظر من استاد گدامحمد در این عرصه بی‌بدیل بود و کسی نمی‌تواند جایش را پر کند”
دو تار میراث مشترک فرهنگی منطقه
دوتار سازی است که قدمت بسیار طولانی دارد و قرنهاست در مناطقی از افغانستان و ایران گرمابخش بزم‌هاست اما شیوه و سبک نوازندگی آن در مناطق مختلف تفاوت‌هایی دارد.
دوتار هرات آن قدر معروف است که برخی از هنرمندان، به هرات لقب “شهر دوتار” داده اند.
با آنکه به علت کمرنگ بودن کار پژوهشی در زمینه موسیقی در افغانستان و به صورت خاص درباره موسیقی خراسانی در افغانستان، نوشته‌ای که سبک نوازندگان معروف این آله را تشریح و معرفی کند، نیافتم.
هنرمندان هراتی، سبک استاد گدامحمد هروی را بسیار دلنواز و منحصر به فرد خوانده اند.
هرات در سال های گذشته چند تن از چهره‌های شاخص موسیقی محلی را از دست داده و به نظر می‌رسد کار پژوهشی در خور توجه برای معرفی آثار آنها صورت نگرفته است.
سال گذشته ساز دوتار در فهرست جهانی یونسکو به عنوان میراث فرهنگی ایران ثبت شد و در دسامبر ۲۰۱۹ شماری از فرهنگیان هرات در نشستی با نام “دوتار؛ زاده هرات و میراث خراسان” به آن اعتراض کردند و از یونسکو خواستند تا این آله موسیقی را به عنوان میراث مشترک فرهنگی افغانستان و کشورهای که نواختن دو تار در آن سابقه دارد ثبت کند.
ثبت دیدگاه