همکاران گرامی و اعضاء محترم “جامعۀ باستان شناسی ایران”،

با سلام و احترام،

اکنون به پشتوانۀ تلاش گروهی و همراهی شما، بویژه تلاش افزون برخی از دوستان و همکاران محترم در هیئت مؤسس، بیش از یک دهه از تأسیس «جامعۀ باستان شناسی ایران» می گذرد. در این مدت برای حفاظت از میراث فرهنگی ایران و دنبال نمودن مسائل علمی و صنفی باستان شناسی کشورمان کوشش و تکاپوی زیادی کردیم و تجربیات گوناگونی را پشت سر گذاشتیم. در رسیدن به اهداف گاهی موفق و گاهی ناموفق بوده ایم. همکارانی در بین راه از جمع «جامعه» جدا شدند و تعداد بیشتری به آن پیوستند. در این میان، تحولات بیرونی همچون رشد شتابناک و چشمگیر فناوری بویژه فضاهای همگانی مجازی بر رفتار و روش ما برای نیل به اهداف «جامعه» مطابق با اساسنامۀ آن و ارتباط با اعضاء و مخاطبین بیرون از «جامعه» مستقیماً اثرگذار بود. یک دهه پیش که «جامعه» راه اندازی شد، فضاهای مجازی به گستردگی و فراگیری امروز نبود و از این روی در آغاز تلاش شد تا از فضای جیمیل به عنوان «اتاق / تالار مشترک» برای ارتباط میان اعضاء بهره ببریم. در کنار آن به تدریج کانال­ تلگرام، تارنما، فیسبوک، یوتیوب، و اینستاگرام «جامعه» راه اندازی شد. متأسفانه تا به امروز هیچگونه سازوکار و آیین نامه ای برای ادارۀ چنین فضاهایی تدوین نشده و ادارۀ آنها بر اساس قانون نانوشته ای توسط برخی اعضاء (به صلاحدید هیئت مؤسس و هیئت مدیرۀ هر دوره) به شکل سلیقه ای ادامه داشت. نبود سازوکار روشن و مشخص برای ادارۀ فضاهای «جامعه»، بارها محل اشکال و اختلاف نظر شد و هرگز برای آن چارۀ قطعی مشخص نشد.

به خوبی می دانید که بر اساس بند ۳ مادۀ ۱ اساسنامه، مسئولیت و ادارۀ «جامعه» بر عهدۀ هیئت مدیرۀ منتخب هر دوره است. هیئت مدیرۀ پنجم در پاییز و زمستان ۱۴۰۰ برای ضابطه ­مند کردن ادارۀ فضاهای مذکور آیین ­نامه ­ای تدوین و تصویب کرد و آن را با هیئت مؤسس به شور گذاشت که با وجود موافقت اعضاء (به استثنای آقای کریم علیزاده)، متأسفانه با عدم همکاری آقای علیزاده، رئیس هیئت مؤسس، روبرو شد و به نتیجه ای نرسید. از آنجایی که ادارۀ مرکزی (Owner) تمامی فضاهای جامعه با رئیس هیئت مؤسس بود، ایشان آیین ­نامۀ مذکور را برنتافتند و با استفاده از موقعیت خود در دسترسی به فضاهای «جامعه»، متأسفانه برای مدتی برخی فضاهای «جامعه» را به روی اعضاء بستند و عملاً فعالیت هیئت مدیرۀ پنجم را با مشکل مواجه کردند. گرچه با چانه­ زنی برخی از اعضاء محترم هیئت مؤسس مشکل موقتاً برطرف شد اما این معضل و تجربیات پیشین به خوبی نشان داد، ادارۀ «جامعه» در برخی بخش ها دارای ایرادهای جدی است و لازم است برای رفع این مشکلات چاره ای اندیشیده شود.

با آغاز فعالیت هیئت مدیرۀ ششم اختلاف دیدگاه دربارۀ چگونگی استفاده از فضاهای مجازی «جامعه» تشدید و بار دیگر تمامی فضاها بر روی هیئت مدیرۀ ششم بسته شد. این رخداد، عملاً امکان فعالیت هیئت مدیره را ناممکن ساخت و نگرانی شدید و شگفتی اعضاء را در پی داشت. در نشست مشترک میان هیئت مؤسس و مدیرۀ ششم این مهم به خوبی مورد تحلیل و بررسی قرار گرفت و مقرر شد تا در این باره راهکاری اندیشیده شود. متأسفانه در یک هفتۀ گذشته به شکلی نامعمول و نامعقول و برخلاف نظر اکثریت اعضاء هیئت مؤسس و تمام اعضاء هیئت مدیرۀ ششم، بار دیگر همۀ فضاهای «جامعه» مسدود و قفل شد. علاوه بر این، آقای علیزاده ضمن قطع دسترسی هیئت مدیره و هیئت مؤسس و برخی همکاران دیگر به کانال رسمی تلگرام «جامعه» اقدام به تعویض نام و لوگوی کانال کرده‌اند و به این ترتیب کانالی با بیش از ۱۲۰۰ عضو که به اعتبار نام «جامعه» و برای پیگیری مواضع رسمی آن راه اندازی شد، اکنون به انحصار شخصی ایشان درآمده است. از نگاه هیئت مؤسس و مدیرۀ ششم، آقای علیزاده چنین حق و اختیاری را ندارد که با سوء استفاده از انحصار دسترسی خود در ادارۀ فضاها برای چندمین بار آنها را مسدود و قفل نماید. به بیان روشن، مطالبۀ همگانی و پافشاری اعضای هیئت مؤسس، هیئت مدیرۀ پنجم و هیئت مدیرۀ ششم برای ضابطه مند کردن ادارۀ فضاها، منجر به قفل فضاهای «جامعه» توسط ایشان شده است. تکرار چندبارۀ این اتفاق در شش ماه گذشته، ما را در شرایطی دشوار قرار داد که پذیرش آن ناممکن بود. متأسفانه، آقای علیزاده در یادداشتی در کانال شخصی خود، ضوابط اجرایی استفاده از فضاهای مجازی جامعه مصوّب هیئت مدیرۀ پنجم را “ممیزی و سانسور” نام گذاشت و پس از مسدود کردن تمامی فضاها و بی آنکه به تقاضاها و پرسش های هیئت مؤسس توجه جدی داشته باشد، از هیئت مؤسس «جامعه» خارج شد.

همچنان که هدف و شعار «جامعه» از آغاز تکیه بر خرد جمعی بوده و هست، دو هیئت مدیره (پنجم و ششم) و مؤسس به جد معتقد بوده و هستند که فردمحوری و پرهیز از پذیرش خرد جمعی و رای اکثریت، برخلاف متن روشن اساسنامۀ «جامعه» است و بکلی قابل پذیرش نیست. با وجود اینکه هیئت مدیره و مؤسس اعلام پایان همکاری آقای علیزاده در هیئت مؤسس را مایۀ تأسف می دانند، اما درس و تجربه ای بسیار آموزنده در اختیار ما قرار گرفت که امیدواریم از آن در راه بهبود کیفیت فعالیت های «جامعه» و اصلاح اصولی ساختار آن بهره ببریم.

مجموع این شرایط باعث شده تا «جامعه» برای جلوگیری از تکرار مشکلات پیشین و برای ادامۀ فعالیت های خود اقدام به راه­ اندازی فضاهای تازه نماید. متأسفانه، فضاهای قدیمی عموماً دیگر در دسترس «جامعه» نیستند و از آنها استفاده نخواهد شد. «جامعه» تملک، مصادره و استفاده از بایگانی و فضاهای خود را از نظر حقوقی و اخلاقی و در راستای اهداف شخصی درست نمی داند و با اصرار خواهان بازگرداندن مالکیت آنها به «جامعه» یا غیرفعال شدن آنهاست. تارنمای رسمی «جامعه» (به نشانی: https://iranianarchaeology.org) و صفحۀ اینستاگرام «جامعه» (به نشانی: society.iranian.archaeology)، فعلاً چون گذشته به فعالیت خود ادامه می­دهند و در دسترس هستند. اتاق تازۀ گفتگوی اعضاء یا تالار گفتگوی عمومی (به نشانی: Forum-sia@googlegroups.com) ایجاد و بازگشایی شد تا چون گذشته در خدمت اعضاء و همکاران محترم باشیم. لطفن توجه داشته باشید، از اتاق پیشین گفتگوی اعضاء (به نشانیsia-hall@googlegroups.com) دیگر استفاده نخواهیم کرد. اتاق های تازۀ گفتگوی اعضای هیئت مؤسس، هیئت مدیره و روابط عمومی ایجاد و فعال شدند. در شرایط کنونی و تا بازگرداندن مدیریت کانال تلگرام، «جامعه» مسئولیتی در برابر آن کانال ندارد و در صورتی که در روزهای آینده اختیار کانال در اختیار «جامعه» قرار نگیرد، کانال تازه معرفی و اطلاع رسانی خواهد شد. هرگونه تغییرات دیگر نیز از طریق اتاق گفتگوی اعضاء، تارنمای «جامعه» و صفحه اینستاگرام «جامعه» به آگاهی خواهد رسید. همچنین، این فرض وجود دارد که با توجه به پیشرفت فناوری احتمالاً ادامۀ فعالیت­های جامعه در پلتفرم دیگری پیگیری و اجرایی شود.

دوستانی که احیانا دعوتنامه ای برای تالار جدید دریافت نکرده اند، لطفا پیامی کوتاه جهت اطلاع به ادرس جدید هیئت مدیره directors-sia@googlegroups.com ارسال کنند.

با احترام

نیلوفر احتشامی

سخنگوی جامعۀ باستان شناسی ایران