باستانشناسان با کاوش در حوضه سد «چمشیر» که بزودی آبگیری میشود، فرضیه استقرار فصلی زمستانی، تفرجگاه یا دسکره ساسانی را مطرح کردند. کاوشهای پیشین باستانشناسان در این محوطه به آثاری با قدمت بیش از ۱۶ تا ۱۰ هزار سال از دورههای فراپارینه سنگی و همچنین دورههای نوسنگی، عیلام میانه و اسلامی رسیده بود.
سد «چمشیر» در ۲۵ کیلومتری جنوب شرقی شهر دوگنبدان در استان کهگیلویه و بویراحمد و روی رودخانه زهره در مراحل پایانی ساخت قرار دارد و شمارش معکوس برای آبگیری آن نگرانیها را درباره تکرار یک فاجعه دوچندان کرده است؛ سدی که روی سازند گچساران، یعنی همان سازندی که سد گتوند روی آن بنا شده، ساخته شده است. اکنون سد چمشیر در آستانه آبگیری است و واکنشهای فعالان محیط زیست و البته کنشگران میراث فرهنگی را نیز برانگیخته است؛ با آبگیری این سد، محوطه گستردهای از دوره ساسانی برای همیشه غرق خواهد شد.
در سال ۱۳۹۶ در نتیجه گمانهزنی و ارزیابی اولیه باستانشناسان در محدوده آبگیری سد چمشیر، ۱۲۰ محوطه باستانی شناسایی شد. کاوشگران همچنین، استقرارگاههای موقت زیادی متعلق به عشایر کوچرو را شناسایی کردهاند.
به گفته محمدتقی عطایی ـ سرپرست هیات فصل اول گمانهزنی نجاتبخشی ـ کهنترین شواهد بهدست آمده از حوضه آبگیر سد چرمشیر در شهرستان گچساران به دوره «فراپارینه سنگی» ـ در حدود ۱۶ هزار تا ۱۰ هزار سال پیش ـ مربوط میشود. سپس با وقفهای طولانی، شواهد اندکی از استقرارگاهی از اواخر دوره نوسنگی بهدست آمده که متعلق به شش هزار سال قبل است. از دیگر کشفیات باستانشناختی در محدودهی این سد میتوان به استقرارگاهی از دوره «عیلام میانه» اشاره کرد که دارای هر دو سنت سفالگری شوشانی و انشانی است. اگرچه چند دژ و قلعه از دورهی پسا-هخامنشی و ساسانی اهمیت این محدوده را در دورههای مذکور نشان میدهند اما اوج توجه به این منطقه در قرون میانه اسلامی بوده که نشان از تراکم جمعیتی بالایی در منطقه دارد.
نظر این باستانشناس بر آن بود که محدوده سد «چمشیر» قابلیت بالایی برای پاسخگویی به برخی از مبهمترین مسائل باستانشناسی ایران درباره کوچنشینان دورههای مختلف خواهد داشت.
با وجود آنکه در گمانهزنیهای اولیه ۱۲۰ محوطه باستانی در حوضه آبگیر سد چمشیر شناسایی شد، اما کاوشهای نجاتبخشی فقط در بخشی از این محوطهها انجام شد. در آخرین کاوش که تیرماه ۱۴۰۱ آغاز شد به چهار متخصص باستانشناسی ۳۴ روز فرصت داده شد تا کاوشهای نجاتبخشی و مستندنگاریها را تکمیل کنند.
ثبت دیدگاه