بهزاد مفیدی نصرآبادی: حماسی-سازی خصوصاً در دوران رومی‌ها که خود را وارثان تمدن یونانیان می‌دانستند، شدت گرفت. بسیاری از مطالبی که امروزه به‌عنوان تاریخ ایران در کتاب‌های مختلف نوشته می‌شود، درحقیقت داستان‌هایی هستند که در زمان رومی‌ها در رابطه با جنگ یونانیان با ایران ایجاد شده‌اند. داستان معروف دونده ماراتن که با دویدن از ماراتن تا آتن برای دادنِ خبر پیروزی، جان خود را از دست داد و به افتخار او حتی رشته جدیدی به نام دوِ ماراتن در بازی‌های المپیک امروزی وارد شد، در اصل حاصل تخیلات پلوتارخ، نویسنده دوران رومی‌هاست که حدود ششصد سال پس از این جنگ می‌زیسته است (Plutarch, Moralia, 347C).  همان‌طورکه میشائل یونگ تشریح کرده، این افسانه بخشی از حافظه جمعی غرب را تشکیل می‌دهد (Jung, 2006: 187). پلوتارخ بسیار تحت تأثیر فتوحات اسکندر قرار داشت و آرزو می‌کرد که امپراتوران روم از اسکندر مقدونی سرمشق بگیرند و به تقلید از او، ایران را که در آن زمان تحت حکومت اشکانیان قرار داشت، فتح کنند. وی شرقیان و به‌خصوص اشکانیان را «بربر» یا به عبارت دیگر پست و وحشی قلمداد می‌کرد (Hartmann, 2008).

برگرفته از: مفیدی نصرآبادی، بهزاد. (۱۴۰۲). «تاریخ: واقعیت، افسانه یا دروغ؟ نقش «حافظه جمعی» در شکل‌گیری هویت»، مجموعه مقاله‌های همایش میراث باستان‌شناختی و بازخوانی هویت ملی ایرانی: از نگاه غربی، از نگاه ایرانی، به‌کوشش سیروس نصراله‌زاده و شاهین آریامنش، تهران: پژوهشگاه علوم‌انسانی و مطالعات فرهنگی.