نخستین فصل کاوش در محوطۀ چگردک جلگۀ چاه هاشم شهرستان دلگان به عنوان یکی از مهم­ترین مراکز استقراری پیش از تاریخ بلوچستان ایران به سرپرستی محمد حیدری و مرتضی گرگی آغاز و در حال انجام است.

محمد حیدری سرپرست هیئت باستان‌شناسی با اعلام این خبر گفت: این محوطه در جنوب شرقی هامون جازموریان قرار گرفته و فاصلۀ آن تا مرکز شهرستان دلگان و مرکز استان سیستان و بلوچستان به­خط مستقیم به­ترتیب حدود ۵۰ و  350 کیلومتر است. محوطۀ چگردک متشکل است از یک تپۀ اصلی، دو گورستان A و B و کوره‌های پخت سفال که بر اساس شواهد موجود، سکونت در آن از نیمۀ هزارۀ چهارم تا اوایل هزارۀ دوم ق.م. ادامه داشته است.

او با اشاره به این که این محوطه در اوایل دهۀ ۱۳۸۰ به­واسطه فعالیت حفاران غیر مجاز در حوزۀ فرهنگی جازموریان شناسایی شد تصریح‌ کرد: پس از حضور تیم باستان‌شناسی اداره کل میراث ‌فرهنگی، گردشگری و صنایع ‌دستی استان سیستان و بلوچستان، فعالیت‌های ساماندهی و نجات‌بخشی به مدت حدود ۲ دهه در چگردک تداوم پیدا کرد که تا حدود زیادی منجر به کاهش روند کاوش­های غیر مجاز در محوطه شد.

این باستان‌شناس افزود: این فصل از کاوش در گورستان B چگردک و با اهداف نجات‌بخشی و ثبت و ضبط بخش‌های باقی­ماندۀ گورستان و آگاهی از سنت‌های تدفین اواخر هزارۀ چهارم تا اوایل هزارۀ دوم ق.م. بلوچستان و همچنین مطالعۀ شواهد تخصص‌گرایی، پیچیدگی و طبقات اجتماعی در حال انجام است.

او از دیگر اهداف این برنامۀ میدانی را آگاهی از نقش بخش‌های غربی درۀ بمپور در شبکۀ تولید و تجارت اشیای سنگی در عصر مفرغ و همچنین ارزیابی تحولات منتج به تغییر مواد فرهنگی دوره­های بمپور V و VI در این محوطه اعلام کرد.

در ادامه مرتضی گرگی دیگر سرپرست هیئت باستان‌شناسی اظهار کرد: علاوه بر کاوش، بررسی نظام­مند محدودۀ محوطه و مطالعۀ داده‌های مضطرب سطحی گورهای تخریب­شده توسط حفاران غیر مجاز در نیل به اهداف تحقیق راهگشا بود. بر اساس این شواهد می‌توان چگردک را به عنوان یکی از محوطه‌های مهم در شبکۀ تولید و تجارت ظروف کلریتی هزارۀ سوم ق.م. مطرح کرد.

او افزود: در عین حال شواهد گستردۀ کارگاه­های تولید سفال در اطراف محوطه، یافت شدن ابزارهای کار و سنگ‌های نیمه­کاره و وجود معادن سنگ مرمر و کلریت منطقه می‌تواند تا حدود زیادی به درک وجوه تخصص‌گرایی در بخش‌های شرقی حوضۀ جازموریان کمک کند.

گرگی اظهار‌ کرد: یافت شدن مواد فرهنگی موسوم به بلخی و مروی در چگردک می‌تواند به شناخت بیشتر ماهیت برهم­کنش‌های فرهنگی با آسیای میانه که شواهد آن پیش از این در گورستان خوراب درۀ بمپور شناسایی شده بود منجر شود.